Μαρξιστική Σκέψη

«Η κρίση του ευρώ μετατρέπεται σε κρίση εξουσίας»

Συνέντευξη της Σοφίας Σακοράφα στη Μαρξιστική Σκέψη

Ερ.: Οι εκλογές της 6ης Μάη και της 17ης Ιούνη άλλαξαν ριζικά τον πολιτικό χάρτη της χώρας. Ο δικομματισμός κατακρημνίστηκε, το κυρίαρχο μετά τη μεταπολίτευση του ’74 πολιτικό σύστημα χρεοκόπησε. Με τη μεγάλη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκε, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, η ρεαλιστική δυνατότητα μιας κυβέρνησης της αριστεράς. Πώς εκτιμάτε τη νέα κατάσταση; Τι προοπτικές ανοίγει η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ σε Ελλάδα και Ευρώπη;

Απ.: Είναι αλήθεια ότι μετά τις δύο τελευταίες εκλογικές διαδικασίες ο σάπιος δικομματισμός γκρεμίστηκε. Και μάλιστα γκρεμίστηκε, ενώ ο λαός μας λειτουργούσε μέσα σε συνθήκες απόλυτης οικονομικής τρομοκρατίας, χυδαιότατων πολιτικών εκβιασμών και σπέκουλας των ΜΜΕ, προκειμένου να παραμείνουν τα αστικά κόμματα, έστω και ημιθανή, στον παράδεισο της εξουσίας.

Ο ελληνικός λαός τόλμησε να δώσει στο μέτωπο της αριστεράς ένα πρωτοφανές εκλογικό ποσοστό, ένα ποσοστό που συναντάμε για πρώτη φορά στην ιστορία της πατρίδας μας και από τις σπάνιες στην ευρωπαϊκή ιστορία. Το νέο αυτό εκρηκτικό δεδομένο σαφώς δημιουργεί νέους πολιτικούς όρους καταρχήν στην πατρίδα μας, αλλά και στους ευρωπαϊκούς λαούς.

Πριν από αυτό είχαμε μια σχέση ετερονομίας με την εξουσία. Πιστεύαμε δηλαδή ότι η εξουσία ό,τι και να γίνει δεν αλλάζει, ότι όλα είναι προαποφασισμένα εντός των τειχών των πολιτικών και οικονομικών ιερατείων. Μετά από τις 17 του Ιούνη η σχέση απέκτησε αυτονομία.

Ο λαός μας χειραφετήθηκε πολιτικά και κοινωνικά και πιστεύει πλέον ότι τα πράγματα βρίσκονται στα χέρια του. Αυτό το ποιοτικό άλμα στην αντίληψη περί εξουσίας, η Ευρώπη ίσως έχει να το ζήσει από το Μάη του ’68. Είναι σαφές ότι θα ενδυναμώσει και τους ευρωπαϊκούς λαούς, ώστε να ακολουθήσουν αντίστοιχους δρόμους κοινωνικής και πολιτικής χειραφέτησης.

Ερ.: Οι εκλογές στις 17 Ιούνη έδωσαν την πρωτιά στη Νέα Δημοκρατία, που θα σχηματίσει πιθανότατα κυβέρνηση με κάποιας μορφής στήριξη του ΠΑΣΟΚ και ίσως και της ΔΗΜΑΡ. Πώς βλέπετε τις προοπτικές μιας τέτοιας κυβέρνησης. Μπορεί να φέρει κάτι ουσιαστικά διαφορετικό από τις προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις;

Απ.: Έχουμε ήδη κυβέρνηση, με απολύτως ευδιάκριτη ταυτότητα: τράπεζες, ιδιωτικοποιήσεις, εφοπλιστικό κεφάλαιο και σκληρή καταστολή.

Στο υπουργείο Οικονομίας, μετά την παραίτηση Ράπανου, ενός ακραιφνώς νεοφιλελεύθερου τραπεζίτη, ένας άλλος άνθρωπος των τραπεζών. Αυτός ο υπουργός, που συνδέεται απευθείας με το μνημόνιο, θα μας οδηγήσει σε “απαγκίστρωση”, σε επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου υπέρ... του λαού. Στο υπουργείο Ανάπτυξης, ο άνθρωπος με την αποδεδειγμένη αντίληψη γύρω από τη διαχείριση των δημοσίων αγαθών. Ο άνθρωπος που θεωρεί ανάπτυξη το ξεπούλημα της γης και του αιγιαλού του Ελληνικού, του νερού, των δικτύων, της ενέργειας. Ο άνθρωπος που θεωρεί ανάπτυξη το πρόγραμμα “ΗΛΙΟΣ”, το επενδυτικό πρόγραμμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας η οποία θα εξάγεται στη Γερμανία και τα αναμενόμενα έσοδα θα διατίθενται επίσης εξολοκλήρου στην εξόφληση του χρέους. Στο υπουργείο Ναυτιλίας, η πρόθεση ήταν να εκπροσωπείται απροκάλυπτα το εφοπλιστικό λόμπι. Αν και πλέον, μετά την παραίτηση Βερνίκου δεν υπάρχει φυσική εκπροσώπηση, το λόμπι αυτό είναι που θα ασκήσει τη Ναυτιλιακή Πολιτική. Το σύνολο δηλαδή όλων των κανόνων και μέτρων που αφορούν τη συμπεριφορά του κράτους προς τη ναυτιλιακή οικονομία!!!!! Τέλος, στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, ένας άνθρωπος με σκληρή αντίληψη για την αντιμετώπιση του κινήματος και των διεκδικήσεων του λαού μας.

Το νομιμοποιητικό άλλοθι της πιο απροκάλυπτα νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης από τη μεταπολίτευση και μετά, το αποτελεί ένα κόμμα από το σώμα της αριστεράς, η Δημοκρατική Αριστερά. Μετά από πλείστες περιπέτειες και ταλαιπωρίες προκειμένου να βρει το κυβερνητικό της στίγμα, η ΔΗΜΑΡ αποφάσισε ότι αυτή είναι η κυβέρνηση, στην οποία οφείλει να συμμετάσχει, προκειμένου να αποκτήσει κυβερνητικό πρόσημο.

Στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας του λαού μας και της πατρίδας μας, στο τιμόνι βρίσκεται ένας κυβερνητικός εσμός με ανθρωποφάγο και πατριδοκτόνο προσανατολισμό.

Είμαι βέβαιη ότι όχι απλώς δε θα αλλάξει κάτι, απεναντίας προχωράμε ολοταχώς στα χείριστα: Στην εκποίηση του κρατικού τομέα της οικονομίας και σε συνθήκες κατοχικής πείνας για το λαό μας

Ερ.: Παρά την πρωτιά της ΝΔ, η δυνατότητα σχηματισμού μιας κυβέρνησης της Αριστεράς παραμένει ανοιχτή για το όχι μακρινό μέλλον. Η συνεργασία των κομμάτων της Αριστεράς θα είναι τότε πιθανότατα αναγκαία για να υπάρξει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ωστόσο το ΚΚΕ επιμένει να την αρνείται. Μάλιστα, παρά την ισχυρή καταδίκη της γραμμής του στις 17 Ιούνη, σκληραίνει παραπέρα αυτή του τη στάση, όπως δείχνουν οι θλιβερές δηλώσεις της Α. Παπαρήγα το βράδυ των εκλογών ότι το αποτέλεσμα είναι αρνητικό λόγω της ανόδου της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει εκ μέρους του ΚΚΕ μια πιο ρεαλιστική θεώρηση και πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανθενωτική τακτική του από τις άλλες αριστερές δυνάμεις;

Απ.: Θα τολμήσω μια σκληρή διαπίστωση, αλλά πραγματική. Αυτό που έμεινε στο ΚΚΕ μετά τις εκλογές της 17ης Ιούνη είναι μόνο μηχανισμός. Ο κόσμος του, οι κομμουνιστές, έχοντας την πίστη ότι κάτι πρέπει να συμβεί, ώστε σήμερα να αλλάξουμε το ζοφερό παρόν, ώστε να αντιδράσουμε σε χρόνο ενεστώτα, συντάχθηκαν με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ. Θα είναι ευχάριστα αποκαλυπτικό και εξαιρετικά χρήσιμο για το λαό μας, εάν το ΚΚΕ, αυτό το ιστορικό κόμμα, επαναπροσδιορίσει τη στάση του, στη βάση της πολιτικής ενότητας.

Θεωρώ όμως ότι το πρώτο μέλημα του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ το αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα είναι η δημιουργία όλων των κατάλληλων συνθηκών για να επιτευχθεί η περεταίρω πολιτική ενότητα με όλα τα λαϊκά στρώματα που πλήττονται βάναυσα από την κρίση. Η μετεξέλιξή μας σε ένα πραγματικό μέτωπο, μακριά και πέρα από παλαιοκομματικές καθοδηγούμενες λογικές, προκειμένου να υποδεχτούμε τους εκατοντάδες χιλιάδες ανιδιοτελείς πολίτες που πίστεψαν στην ανατροπή, είναι η κυρίαρχη και αυτονόητη υποχρέωσή μας.

Ταυτόχρονα με τη δημιουργία αυτού του μετώπου, η γνώση ότι όταν μια χώρα δεν παράγει δεν είναι ταυτόχρονα δυνατή και ικανή να αυτοπροσδιορίζεται πολιτικά, θέτει ως παράλληλη προτεραιότητα την επεξεργασία ενός στιβαρού, αναλυτικού και επιστημονικού προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης της πατρίδας μας.

Ερ.: Στην προεκλογική περίοδο, ο ΣΥΡΙΖΑ ανακοίνωσε το νέο πρόγραμμά του. Εκτιμάτε ότι αυτό το κυβερνητικό πρόγραμμα είναι επαρκές για να ανακουφίσει το λαό και να μας βγάλει από την κρίση; Πόσο ρεαλιστική θα είναι η υλοποίησή του από μια κυβέρνηση της αριστεράς;

Απ.: Το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ διέθετε εξαιρετικά εμπεριστατωμένες προτάσεις στην κατεύθυνση της εξόδου από την κρίση, του εκδημοκρατισμού του πολιτικού συστήματος, των εργασιακών και της κοινωνικής ασφάλειας και βέβαια της εξωτερικής πολιτικής. Δεν υπάρχουν αρκετά κυβερνητικά προγράμματα, ούτε υπήρχαν, με τόσο συγκεκριμένη στόχευση και με άρτια επεξεργασμένη τακτική. Αυτό όμως που επαναλαμβάνω πρέπει άμεσα να δούμε, και λέω άμεσα γιατί οι αρνητικές εξελίξεις τρέχουν, είναι το ζήτημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Και πρέπει εμείς να το δούμε γιατί κανείς άλλος ούτε θέλει, αλλά ούτε και μπορεί να θέσει μπρος τον τροχό αυτής της ανασυγκρότησης. Ως προς το αν είναι ρεαλιστικό, υπογραμμίζω με ένταση ότι είναι το μόνο ρεαλιστικό. Γιατί ο ρεαλισμός της απέναντι μεριάς, μετατρέπει την Ελλάδα σε προτεκτοράτο, το λαό μας σε λεηλατημένο ιθαγενή, τα δημόσια αγαθά μας σε εμπορικά προϊόντα και τα στοιχειώδη δικαιώματα σε είδος προς εξαφάνιση.

Ερ.: Στις προτάσεις του ο ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνει την διαπραγμάτευση με την ΕΕ για εξάλειψη του Μνημονίου. Ορισμένες αριστερές δυνάμεις αντίθετα, επιμένουν στην αναγκαιότητα άμεσης ρήξης με την ΕΕ. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία του λαού σήμερα είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ, κάτι τέτοιο θα ήταν πιθανά άκαιρο. Ωστόσο, βλέπουμε ότι η ΕΕ και το ευρώ κλυδωνίζονται: η κρίση επεκτείνεται στην Ισπανία και η διάσπαση της ευρωζώνης γίνεται ορατό ενδεχόμενο. Δεν θα πρέπει η Αριστερά, απέναντι στα διλήμματα του τύπου «ευρώ η χάος», να έχει ένα σαφές σχέδιο και γι’ αυτό το ενδεχόμενο; Αν ναι, ποιοι μπορεί να είναι οι άξονες του;

Απ.: Η αριστερά, επειδή θα είναι η δύναμη που θα κληθεί από το λαό, να διαχειριστεί μαζί με το λαό την περεταίρω όξυνση της κρίσης, με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η όξυνση, πρέπει να έχει πλάνο σωτηρίας του λαού μας και κοινωνικής ανασυγκρότησης. Θα επιμείνω λοιπόν πιο λεπτομερώς στο ζήτημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα μπορεί να ανασυγκροτήσει ένα αξιοσημείωτο παραγωγικό δυναμικό σε κλάδους όπως τα τρόφιμα και η κλωστοϋφαντουργία, ότι διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο, ότι μπορεί να αξιοποιήσει τις παραγωγικές δυνατότητες στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ότι μπορεί να καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες, όπως και τις ανάγκες των περισσότερων δομικών υλικών, ότι μπορεί να αναπτύξει πρότυπη ναυπηγική για πλοία όλων των κατηγοριών.

Ειδικότερα δε στον τομέα της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής απαιτείται ένα σύγχρονο συνεταιριστικό κίνημα, που θα “διαλύσει” το λόμπι των μεσαζόντων. Η αγροτική και κτηνοτροφική ανασυγκρότηση δε θα ρίξει απλώς τις τιμές για τον καταναλωτή, δε θα τονώσει απλώς το αγροτικό εισόδημα, δε θα καλύψει απλώς τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού μας, αλλά θα γίνει και ο πυλώνας της εξαγωγικής μας πολιτικής.

Ερ.: Η ριζική αλλαγή των πολιτικών του μνημονίου θα διευκολυνόταν πολύ αν δημιουργούνταν ένα μέτωπο χωρών με κοινά προβλήματα, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, κ.λπ. Με δεδομένο τον τωρινό συσχετισμό δυνάμεων και το χαρακτήρα των κυβερνήσεων στις χώρες αυτές, πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό; Πώς βλέπετε να διαμορφώνονται γενικότερα οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη το επόμενο διάστημα;

Απ.: Καταρχήν το μέτωπο δυνάμεων δεν το συγκροτείς μόνον από τα πάνω, αλλά κυρίως και πρωταρχικά με τα κινήματα αυτών των χωρών. Και αυτό, όχι γιατί σήμερα για την αριστερά προβάλλει εφικτή μια τέτοια λογική, αλλά γιατί οι εκάστοτε συσχετισμοί προκύπτουν πάντα από τη δυναμική των κινημάτων. Σα πρώτο συμπέρασμα λοιπόν κρατάμε ότι ο πιο στέρεος σύμμαχος είναι οι λαοί των χωρών του Νότου.

Σε ό, τι αφορά στις κυβερνήσεις θα ήθελα να κάνω την εξής επισήμανση: Οι Financial Times έγραψαν ότι οι κυβερνώσες πλειοψηφίες στην Ευρώπη «λειώνουν σαν τα παγωτά κάτω από τον ήλιο». Είναι εξαιρετικά εύστοχη αυτή η μεταφορά εάν σκεφτούμε ότι από την έναρξη της κρίσης άλλαξαν 12 ευρωπαίοι πρόεδροι και πρωθυπουργοί.

Η κρίση λοιπόν του ευρώ, μετατρέπεται με ταχύτατες διαδικασίες σε κρίση εξουσίας, γεγονός που σημαίνει ότι οι σημερινοί πολιτικοί συσχετισμοί είναι τόσο ρευστοί, όσο το “λειωμένο παγωτό”. Σήμερα στην ΕΕ συγκρούονται δύο λογικές, από τη μία η αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της βαρβαρότητας της ελεύθερης αγοράς, από την άλλη η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών των λαών μέσω του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος. Η σύγκρουση αναμένεται σκληρή και εκτιμώ νικηφόρα για τους λαούς, καθώς το σύστημα έχει απολέσει πλέον κάθε κοινωνικό απόθεμα ενσωμάτωσής τους.

Ερ.: Η ανάδειξη μιας νέας, επιθετικής δεξιάς, κυρίως εκπροσωπούμενης από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τη νέο-φασιστική Χρυσή Αυγή, ήταν ένα βασικό δεδομένο των δυο εκλογικών αναμετρήσεων. Μετά τις 6 Μάη είδαμε επίσης να ενισχύονται οι ακροδεξιές τάσεις στη ΝΔ, με προσχωρήσεις από το ΛΑΟΣ, εστίαση στο μεταναστευτικό, κ.ά. Πώς εκτιμάτε τις ανακατατάξεις στο συντηρητικό χώρο;

Απ.: Η ΝΔ έκανε έναν πολύ επικίνδυνο ελιγμό προς τα ακροδεξιά, ακριβώς μέσα από την ανάγκη να διεισδύσει στο ακροδεξιό κομμάτι. Η εμφυλιοπολεμική τακτική από τη μια μεριά, η ενίσχυση της μισαλλοδοξίας από την άλλη, μπορεί να ευνόησαν την πόλωση και πρόσκαιρα το εκλογικό της αποτέλεσμα, επιφέρουν όμως μια άνευ προηγουμένου αλλοίωση της κεντροδεξιάς της φυσιογνωμίας. Μιας φυσιογνωμίας για την οποία πάλεψε πολύ τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να διευρύνει το πολιτικό φάσμα της απεύθυνσής της.

Η δε Χρυσή Αυγή, μετά και το ποσοστό της 17ης Ιουνίου, είναι αναμφισβήτητα μια δύναμη που θα “τραβά” τη ΝΔ σε ακόμη πιο ακραίες τοποθετήσεις και πρακτικές. Επί της ουσίας δηλαδή μιλάμε για την πλέον ακροδεξιά μετατόπιση της συντηρητικής παράταξης από τη μεταπολίτευση και μετά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός τη συρρίκνωση της απεύθυνσής της, αφετέρου έναν επικίνδυνο πολιτικό αναχρονισμό, τον οποίο πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη.

Όσο για τους Aνεξάρτητους Έλληνες εκτιμώ ότι ως εμβληματικό τους στοιχείο δεν αναδείχτηκε η ακροδεξιά τους φυσιογνωμία, όσο η αντιμνημονιακή τους στάση.

Ερ.: Η θεαματική επιτυχία της Χρυσής Αυγής και στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις και η διατήρηση ιδιαίτερα ανέπαφων των δυνάμεών της στις 17 Ιούνη, είναι σίγουρα πολύ ανησυχητική. Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι η αριστερά υποτίμησε την ανάπτυξη του νεοφασισμού τα τελευταία χρόνια. Τι μπορεί να γίνει από δω και πέρα για να αποφευχθούν τα χειρότερα;

Απ.: Θέλω να αποφύγω μακροσκελείς θεωρητικές αναλύσεις, περί καπιταλισμού και φασισμού. Θέλω επίσης να αποφύγω αναλύσεις σχετικές με ευθύνες της αριστεράς στο παρελθόν. Θα είμαι ακριβής και πρακτική.

Το μεταναστευτικό είναι ένα από τα κύρια σημεία αιχμής, πάνω στο οποίο επένδυσε η Χρυσή Αυγή. Επένδυσε με τρόπο χυδαίο, άκρως φασιστικό, επικίνδυνο και επί της ουσίας αναποτελεσματικό. Όποιος υποθέτει ότι με εγκληματικές επιθέσεις από μια εγκληματική συμμορία θα λυθεί το μεταναστευτικό, στερείται νοημοσύνης.

Από την άλλη όμως η αριστερά δεν κατόρθωσε να διατυπώσει μια αυτονόητη πολιτική πρόταση. Το μεταναστευτικό δεν υπάρχει γενικώς και αορίστως. Υπάρχουν μετανάστες του ’90 απολύτως ενσωματωμένοι, που τα παιδιά τους δεν έχουν καν την ιθαγένεια. Εδώ η αριστερά μπαίνει μπροστά.

Υπάρχουν αυτοί που έρχονται με την προσδοκία να φύγουν. Εδώ δίνουμε ταξιδιωτικά έγγραφα, αφού η πατρίδα μας δεν μπορεί πια να ενσωματώσει άλλους μετανάστες, με αποτέλεσμα αυτοί οι ίδιοι να υφίστανται την κτηνωδία της σωματεμπορίας, της λαθρεμπορίας, του ναρκεμπόριου, την κτηνωδία του trafficking για ένα κομμάτι ψωμί και ούτε καν αυτό πολλές φορές.

Υπάρχει και το οργανωμένο έγκλημα ή το απλό έγκλημα που μια κυβέρνηση αριστερή θα το πατάξει. Θα το πατάξει στο πλαίσιο της προστασίας των πολιτών, στο πλαίσιο της σωστής αξιοποίησης των σωμάτων ασφαλείας. Και αξιοποίηση σημαίνει τα σώματα παρέχουν ασφάλεια στον πολίτη και τη γειτονιά και όχι χημικά και καταστολή στο λαό μας.

* Η Σοφία Σακοράφα είναι βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ.